Tọa lạc tại xã Nam Sơn, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình, di tích quốc gia Động Nam Sơn vẫy gọi những du khách ưa mạo hiểm chinh phục vẻ đẹp nguyên sơ và huyền bí của nó.
Mặc dù Nam Sơn nhỏ hơn nhiều so với Hang Sơn Đoòng nổi tiếng, được hình thành từ hai đến năm triệu năm trước, và rộng khoảng 200 mét, nhưng nó rất đáng để ghé thăm. Theo anh Đinh Văn Phương (người dân xóm Đọ, xã Văn Sơn), người canh giữ an toàn hang Nam Sơn cao hơn 1.000m so với mặt nước biển, thuộc địa phận xóm Tôn, xã Nam Sơn, huyện Tân Lạc, cho biết. 25 km về phía nam của tỉnh Hòa Bình. Động Nam Sơn, hay hang Ton, được phát hiện vào tháng 1 năm 2004 nhưng ngày nay nó vẫn còn nguyên vẹn.
Cư dân địa phương cho biết họ đã biết đến hang động từ lâu. Tuy nhiên, bóng tối của bên trong hang động khiến việc khám phá trở nên khó khăn nếu không có đèn chiếu sáng và thiết bị leo núi phù hợp. Một nhóm nông dân đang làm việc trong cái nắng nóng ban ngày đã quyết định sử dụng ánh sáng để đi vào bên trong hang động, với hy vọng tìm được nước để làm dịu cơn khát của họ. Trong cuộc tìm kiếm để làm dịu cơn khát, họ đã tìm thấy một hồ nước lớn màu ngọc lục bảo bên trong hang động. Hồ rộng gần 1.000 mét vuông và là một đặc điểm khác biệt của Động Nam Sơn mà không có ở các địa điểm khác. Trong ảnh, quá trình xói mòn của nước tạo thành nhiều hình thù kỳ bí, đẹp mắt với những nhũ đá màu vàng, trắng.
Động Nam Sơn được công nhận là di tích cấp quốc gia vào năm 2008, 4 năm sau khi nó được tìm thấy. Hang nằm trong vùng đệm của Vườn quốc gia Cúc Phương và Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông. Được thành lập từ năm 1962, Cúc Phương là khu bảo tồn thiên nhiên đầu tiên và lớn nhất ở Việt Nam. Công viên nằm cách thủ đô Hà Nội khoảng 120km về phía Tây Nam và nằm giữa 3 tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa. Có diện tích 25.000 ha, công viên là một khu rừng mưa nhiệt đới điển hình, là nơi sinh sống của một hệ thống động thực vật đa dạng và có một số loài có nguy cơ tuyệt chủng cao.
Theo một cán bộ địa phương, động Nam Sơn được hình thành từ hàng triệu năm trước. Tuy nhiên, nó vẫn còn bí ẩn vì hang động chưa nhận được bất kỳ quy hoạch nào từ chính quyền địa phương. Động Nam Sơn được hình thành do núi lửa phun trào và kiến tạo của núi đá vôi và sông ngầm gây xói mòn. Những giọt nước khoáng đá vôi nhỏ giọt trong hàng triệu năm tạo nên nhiều nhũ đá, măng đá tuyệt đẹp. Khắp trần hang và vách hang là những khối thạch nhũ có hình thù đẹp mắt. Hai bên lối vào hang còn có những bờ kè đá tuyệt đẹp bảo vệ lối vào do thiên nhiên tạo thành.
Bước qua cánh cổng chỉ cao một mét, du khách như đặt chân vào một thế giới hoàn toàn khác. Động có không gian bên trong mát mẻ và huyền bí. Động Nam Sơn có độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, thuộc địa phận xóm Tớn, xã Nam Sơn, huyện Tân Lạc, cách tỉnh Hòa Bình khoảng 25 km về phía Nam. Động Nam Sơn, hay hang Ton, được phát hiện vào tháng 1 năm 2004 nhưng ngày nay nó vẫn còn nguyên vẹn. Trên vách hang có nhiều nhũ đá như những sợi tơ. Du khách có thể nhìn thấy nước từ trong núi chảy ra, tạo thành những mạch nước phun nhỏ dọc theo các vách đá.
Chính quyền xã Vân Sơn huyện Tân Lạc Tỉnh Hoà Bình đang nỗ lực
hết sức để bảo tồn và phát huy giá trị môi trường của hang động tuyệt vời này
vì nó có thể đóng vai trò quan trọng trong phát triển du lịch của huyện Tân Lạc.
Là một trong bốn vùng dân tộc Mường cổ và là cái nôi của nền văn hóa Hòa Bình nổi
tiếng, nền văn hóa độc đáo và cảnh quan yên bình của huyện Tân Lạc là nguồn lực
quan trọng giúp huyện phát triển du lịch bền vững. Tân Lạc là điểm đến lý tưởng
cho những ai vừa yêu thích văn hóa Mường, vừa muốn tận hưởng cuộc sống yên
bình, tránh xa những xô bồ, ồn ào của thành thị.
Đến thăm quan Động Nam Sơn ở xã Vân Sơn, ngủ homestay Lũng Vân hoặc thuê nguyên khu Mai's House Lũng Vân !